Giáo án bài Bố cục trong văn bản soạn theo 5 bước

Kéo xuống để xem hoặc tải về! Tải file Ngày soạn: Ngày dạy: TUẦN 2   TiÕt 7 :    BỐ CỤC TRONG VĂN BẢN MỤC TIÊU . Kiến thức: HS biết được tầm quan trọng của …

Kéo xuống để xem hoặc tải về!

Ngày soạn:

Ngày dạy:

TUẦN 2   TiÕt 7 :    BỐ CỤC TRONG VĂN BẢN

  1. MỤC TIÊU .
    1. Kiến thức:
      • HS biết được tầm quan trọng của bố cục trong văn bản; trên cơ sở đó có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập văn bản
  • HS Hiểu thế nào là một bố cục rành mạch và hợp lí để bước đầu xây dựng được những bố cục rành mạch, hợp lí cho các bài làm
  • Thấy được tính phổ biến và sự hợp lí của dạng bố cục 3 phần, nhiệm vụ của mỗi phần trong bố cục, để từ đó có thể làm được mở bài, thân bài, kết bài đúng hướng hơn, đạt kết quả  tốt hơn.

2.Kĩ năng:

  • Xây dựng được bố cục khi tạo lập văn bản

3.Thái độ:

  • Có được ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập văn bản

4.Năng lực và phẩm chất:

+ Năng lực: Tự học, sử dụng ngôn ngữ, giao tiếp, hợp tác

+ Phẩm chất: Yêu gia đình, yêu quê hương, sống tự chủ, tự lập.

II.CHUẨN BỊ:

1:GV: tích hợp với đời sống, TV, tài liệu tham khảo., máy chiếu 2: HS: – Đọc nhiều lần vb và soạn kĩ bài học.

III.TIẾN TRÌNH TIẾT HỌC

  1. – Ổn định tổ chức.

– Kiểm tra bài cũ

  • Thế nào là liên kết trong văn bản? Tác dung?
  • Nêu các phương tiện liên kết trong văn bản, lấy VD?

2.Tổ chức các hoạt động dạy học

2.1.Khởi động:

Cho hs gọi HS kể lại chuyện” Chân, Tay… HS nêu ý nghĩa truyện, GV giới thiệu vào bài

2) Các hoạt động hình thành kiến thức.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

HĐ 1: Bố cục và những yêu cầu về bố cục trong văn bản

PP: Vấn đáp, thảo nhóm, GQVĐ KT: động não, trình bày 1 phút NL: Tự học, sử dụng NN, hợp tác PC: tự tin…

HT: HĐCN, cặp đôi, nhóm, cả lớp

  • GV treo bảng phụ ghi VD
  • HS đọc vd

 

 

 

Lá    đơn    thứ   Lá đơn thứ 2

I. Bố cục và những yêu cầu về bố cục trong văn bản

 

 

 

1. Bố cục của văn bản

* Xét VD

 

nhất

 

 

 

 

 

 

 

 

  • Không chấp nhận 2 cách sắp xếp

-> Vì: Các phần của lá đơn không được sắp xếp theo một trật tự phù hợp với yêu cầu của một văn bản hành chính

 

 

Sắp xếp theo trình tự:

  • Họ tên, nơi ở, học trường nào
  • Lí do xin vào đội
  • Lời hứa khi được kết nạp.

=> Cần sắp xếp theo một trình tự hợp lí

 

 

  • Bố cục sẽ giúp văn bản trở lên rõ ràng, rành mạch -> Người đọc dễ theo dõi, dễ hiểu

* Ghi nhớ chấm 1 SGK/30

 

2. Những yêu cầu về bố cục trong văn bản

* Xét VD

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a. Mỗi câu chuyện có 2 đoạn văn. Nội

 

  • Lí do xin vào đội
  • Họ tên, nơi ở, học trường nào
  • Lời hứa khi

được kết nạp.

  • Họ tên, nơi ở, học trường nào
  • Lời hứa khi được kết nạp.
  • Lí do xin vào đội

? Em có thể chấp nhận cách sắp xếp nội

dung của 2 lá đơn trên được không? Vì sao?

  • HS trao đổi cặp đôi nx

? Nếu em không chấp nhận cách sắp xếp như vậy, hãy đưa ra cách sắp xếp mà em cho là hợp lí hơn?

  • HS nêu cách sắp xếp lại

 

 

 

? Vậy nội dung một lá đơn cần được sắp xếp như thế nào?

  • GV: Sự sắp đặt nội dung các phần trong văn bản theo một trình tự hợp lí được gọi là bố cục.

? Vì sao khi xây dựng văn bản, cần phải quan tâm tới bố cục?

 

? Vậy bố cục là gì?

  • GVNX -> Ghi nhớ chấm 1

 

  • Đọc 2 câu chuyện
  • GV chia nhóm thảo luận các câu hỏi trong thời gian 5 phút

– HS đọc cá nhân 2 câu chuyện ( sgk)

  1. Mỗi câu chuyện gồm mấy đoạn văn. Nội dung của mỗi đoạn văn ấy có tương đối thống nhất không? ý của các đoạn văn có phân biệt với nhau tương đối rõ ràng không?
  2. Cách kể chuyện như vậy bất hợp lí ở chỗ nào?
  3. Theo em, nên sắp xếp bố cục của 2

câu chuyện trên như thế nào

  • GV gọi đại diện nhóm trình bày
  • GV gọi HS khác NX, bổ sung
  • GV NX -> Chốt

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  • Trao đổi cặp đôi: So sánh 2 cách sắp xếp giữa 2 câu chuyện trong SGK ngữ văn 7 với 2 văn bản: ếch ngồi đáy giếng Lợn cưới, áomới (Sách ngữ văn 6 tập 1), em thấy cách sắp xếp nào nêu bật được ý nghĩa phê phán và có tác dụng gây cười hơn?

? Vậy bố cục hợp lí có tác dụng gì?

 

 

? Qua 2 VD em hãy cho biết các điều kiện để bố cục được rành mạch hợp lí?

 

 

? Thông thường một bài văn các em thường làm có bố cục mấy phần? Đó là các phần nào?

? Nêu nhiệm vụ của 3 phần mở bài, thân bài, kết bài trong văn bản miêu tả và văn tự sự?

dung của  các đoạn không thống nhất. ý của các đoạn không phân biệt rõ ràng

b. Sự bất hợp lí:

  • "VB" 1: Kể chuyện ếch nghênh ngang đi lại, nhâng nháo nhìn trời trước, ếch ở trong giếng sau

Kể ếch bị trâu dẫm bẹp không gắn với việc nó đi lại nghênh ngang mà lại đưa xuống cuối cùng và thêm vào một chi tiết lạc lõng " Từ đấy, trâu trở thành bạn của nhà nông"

  • "VB' 2: Kể chuyện anh khoe áo mới trước, anh khoe lợn cưới sau.

c. Nên sắp xếp bố cục 2 câu chuyện trên như 2 văn bản: ếch ngồi đáy giếng và lợn cưới, áo mới ( Sách ngữ văn 6 tập 1)

-> Hai văn bản: ếch ngồi đáy giếng và Lợn cưới, áo mới ( Sách ngữ văn 6 tập

1) nêu bật được ý nghĩa phê phán và gây cười

 

 

=> Bố cục hợp lí để giúp văn bản đạt mức cao nhất mục đích giao tiếp mà người tạo lập đặt ra

 

* Ghi nhớ ý 2 (SGK/30)

 

3. Các phần của bố cục

Bố cục 3 phần: Mở bài, thân bài, kết bài.

 

* Văn tự sự:

  • Mở bài: Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc
  • Thân bài: kể diễn biếnc ủa sự việc
  • Kết bài: kể kết cục của sự việc

* Văn miêu tả:

– Mở bài: Giới thiệu đối tượng được tả( cảnh, người, đồ vật, con vật, cây cối)

 

 

 

 

? Có cần phân biệt nhiệm vụ của mỗi phần không? Vì sao?

? Có bạn nói rằng phần mở bài chỉ là sự tóm tắt, rút gọn của phần thân bài, còn phần kết bài chẳng qua chỉ là sự lặp lại một lần nữa của mở bài. Nói như vậy có đúng không? Vì sao?

 

 

 

 

 

 

? Một bạn khác lại cho rằng, nội dung chính của việc miêu tả, tự sự và cả đơn từ nữa được dồn cả vào phần thân bài nên mở bài và kết bài là những phần không cần thiết lắm. Em có đồng ý với ý kiến đó không?

? Có phải cứ chia bài văn thành 3 phần mở bài, thân bài, kết bài là bố cục của nó sẽ tự nhiên trở nên rành mạch hợp lí không?

? Vậy bố cục của 1 vb thường gặp là gì?

– GV NX -> Ghi nhớ ý 3

  • Thân bài: Tập trung tả chi tiết theo một thứ tự hợp lí
  • Kết bài: Phát biểu cảm tưởng về đối tượng được miêu tả.

+ Có (giúp văn bản trở nên rành mạch hợp lí.)

+ Không.Vì:

  • Mở bài không đơn thuần là sự thông báo đề tài của văn bản mà còn phải cố gắng làm cho người đọc người nghe có thể đi vào đề tài đó một cách dễ dàng, tự nhiên, hứng thú và ít nhiều hình dung được các bước đi của bài.
  • Kết bài không chỉ có nhiệm vụ nhắc lại đề tài hay đưa ra những lời hứa hẹn, nêu cảm tưởng … mà phải làm cho văn bản để lại được ấn tượng tốt đẹp cho người đọc, người nghe.

+ Không. Vì mở bài và kết bài có nhiệm vụ riêng làm cho bài văn trở nên hoàn chỉnh rành mạch và hợp lí

 

 

+ Không. vì phải biết cách viết mở bài cho ra mở bài, thân bài đúng là thân bài, kết bài thật sự là một kết bài đích thực thì bài văn mới trở nên rõ ràng, rành mạch được.

* Ghi nhớ ý 3 SGK/30

  1. Hoạt động luyện tập

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

PP: Vấn đáp, luyện tập thưc hành

KT: giao nv, động não, trình bày 1 phút NL: Tự học, sử dụng NN, hợp tác

PC: tự tin…

HT: HĐCN, cặp đôi, nhóm, cả lớp

– Hs thảo luận theo bàn

– Cho hs đọc và xác định y/c của bài tập

 

 

 

 

Bài tập 1

VD: Khi kể một câu chuyện em gặp

 

  • Đại diện trình bày, nhận xét
  • Gv nhận xét

 

 

 

  • hs đọc và xác định y/c của bài tập
  • Hs làm việc cá nhân, trình bày, nhận xét
  • Gv nhận xét

trên đường đi học về cho mẹ nghe

Khi trình bày một bài nói trong tiết luyện nói

Khi khuyên bạn của mình không nên làm việc xấu

Bài tập 2

Bố cục 3 phần:

  • Phần I: Từ đầu… hiếu thảo như vậy -> Chia búp bê
  • Phần II: Tiếp … trùm lên cảnh vật -> Chia tay lớp học
  • Phần III: còn lại -> chia tay anh

em

Có thể kể lại câu chuyện theo một bố cục khác miễn là đảm bảo sự rành mạch hợp lí

  1. Hoạt động vận dụng:

Chỉ ra bố cục của một văn bản trong sách giáo khoa ngữ văn 7 phần chưa học

2.5.Hoạt động tìm tòi mở rộng:

– Xác định bố cục của các văn bản trong chương trình Ngữ văn 7- tập 1

Học bài. Làm bài tập 3 phần luyện tập SGK/ 30

– Chuẩn bị bài mới: Mạch lạc trong văn bản

+ Đọc sgk và trả lời câu hỏi

GIÁO ÁN CHUẨN KIẾN THỨC MẪU 2 CỘT

Ngày soạn:

Ngày dậy:

Tiết 7.                          BỐ CỤC TRONG VĂN BẢN

1. MỤC TIÊU:

            Giúp HS.

a. Kiến thức :

            – Hiểu rõ tầm quan trọng của bố cục trong VB, có ý thức xây dựng khi tạo lập VB.

            – Hiểu thế nào là một bố cục rành mạch và hợp lí để bước đầu xây dựng được những bố cục rành mạch, hợp lí cho các bài làm.

            – Tính phổ biến và hợp lí của dạng bố cục 3 phần , nhiệm vụ của mỗi phần trong bố cục để từ đó có thể làm Mở bài, Thân bài và Kết bài đúng hướng , đạt kết quả tốt hơn.

b. Kỹ năng :

            – Rèn kĩ năng xây dựng bố cục VB.

c.Thái độ :

            – Giáo dục tính cẩn thận khi tạo lập VB.

2. CHUẨN BỊ:

             a.GV: SGK – SGV – VBT – giáo án – bảng phụ.

             b.HS: SGK – VBT – chuẩn bị bài.

3. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

            Phương pháp gợi mở, phương pháp nêu vấn đề, phương pháp tái tạo.

4. TIẾN TRÌNH:

            4.1. Ổn định tổ chức Gv kiểm diện.

            4.2. Kiểm tra bài cũ:

            GV treo bảng phụ

            5Vì sao các câu thơ sau không tạo thành một đoạn thơ hoàn chỉnh? (3đ)

                        Ngày xuân con én đưa thoi

            Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi

                        Long lanh đáy nước in trời

            Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng

                        Sè sè nấm đất bên đàng

            Rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh

            A. Vì chúng không vần với nhau.

            B. Vì chúng có vần nhưng vần gieo không đúng luật.

            C. Vì chúng có vần nhưng ý của các câu không liên kết với nhau.

            D. Vì các câu thơ chưa đủ một ý trọn vẹn.

            5Làm BT5 VBT? (7đ)

            HS đáp ứng yêu cầu của GV.

             HS trả lời, GV nhận xét, ghi điểm.

            4.3.Giảng bài mới:

                  Trong những năm học trước , các em đã sớm được làm quen với công việc xây dựng dàn bài mà dàn bài lại chính là kết quả , là hình thức thể hiện của bố cục. Vì thế , bố cục trong văn bản không phải là 1 vấn đề hoàn toàn mới mẻ đối với chúng ta . Tuy nhiên, trên thực tế , vẫn có rất nhiều HS không quan tâm đến bố cục và rất ngại phảixây dựng bố cục trong lúc làm bài . Vì thế bài học hôm nay sẽ cho ta thấy rõ tầm quan trọng của bố cục trong văn bản, bước đầu giúp ta xây dựng được những bố cục rành mạch,  hợp lí cho các bài làm.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung bài học

HOẠT ĐỘNG 1: BỐ CỤC VÀ NHỮNG YÊU CẦU VỀ BỐ CỤC CỦA VB.

    5 Em muốn viết một lá đơn xin gia nhập đội TNTPHCM, những nội dung trong đơn ấy có cần sắp xếp theo một trật tự không? Có thể tuỳ thích muốn ghi nội dung nào trước cũng được không?

                – Nội dung trong đơn phải được sắp xếp theo trật tự trước sau rành mạch và hợp lí, không thể tuỳ tiện muốm ghi nội dung nào trước cũng được.

             – Sự sắp đặt nội dung các phần trong văn bản theo  một trình tự hợp lí gọi là bố cục.

                5Vì sao khi xây dựng VB cần phải quan tâm tới bố cục?                                                        -HS trả lời, GV nhận xét, chốt ý.

  5Vậy thế nào la bố cục trong văn bản?

     -HS nêu –Gvchốt lại nội dung.   

        Gọi HS đọc 2 câu chuyện SGK

                5Hai câu chuyện đã có bố cục chưa?

                – Chưa có bố cục.

                5Cách kể chuyện như trên bất hợp lí ở chỗ nào?

                – Rất lộn xộn, khó tiếp nhận, nội dung không thống nhất.

                5Nên sắp xếp bố cục 2 câu chuyện trên như thế nào?

        – Hs xắp sếp- gv sửa chữa.

                – Nên sắp xếp như  SGK NV6.

              – GV diễn giảng.

                5Nêu những yêu cầu về bố cục trong VB?  

               HS trả lời, GV nhận xét, chốt ý.

5Hãy nêu nhiệm vụ của 3 phần MB, TB, KB  trong VB tự sự và VB miêu tả?                             

  – HS thảo luận nhóm, trình bày                 

– GV nhận xét, chốt ý                        

5Có cần phân biệt rõ ràng nhiệm vụ của mỗi phần không? Vì sao?

                – Cần phân biệt rõ ràng vì mỗi phần có một ND  riêng biệt.

                5MB là sự tóm tắt, rút gọn của TB, KB là sự lặp lại một lần nữa của MB, nói như vậy đúng không? Vì sao?

                – Không đúng vì MB chỉ giới thiệu đối tượng và sự việc còn KB là bộc lộ cảm xúc cá nhân về đối tượng và sự việc.

                5MB và KB là những phần không cần thiết đúng không? Vì sao?

                – Không đúng vì MB giới thiệu đề tài cùa VB giúp người đọc đi vào đề tài dễ dàng, tự nhiên, hứng thú, KB nêu cảm nghĩ , lời hứa hẹn , để lại ấn tượng cho người đọc.

                5Bố cục là gì? Các điều kiện để bố cục được rành mạch và hợp lí?

           – HS trả lời, GV chốt ý.

                – Gọi HS đọc ghi nhớ SGK.                               HOẠT ĐỘNG 2: LUYỆN TẬP.                  5 Gọi HS đọc BT1, 2, VBT?                     -GV hướng dẫn HS làm.

            – HS làm bài tập, trình bày.

            – GV nhận xét, sửa sai.

 

 

 

 

 

     -Có thể kể theo bố cục khác miễn là đảm bảo rành mạch hợp lý.

I. BỐ CỤC VÀ NHỮNG YÊU CẦU VỀ BỐ CỤC CỦA VB:
1.
Bố cục của VB:

a/Ví du: ( sgk)

-Nội dung cần được xắp xếp theo một trình tự rành mạch hợp lý.

 

 

 

 

 

 

 

 

b/- Giúp các ý được trình bày rõ ràng, giúp người đọc dễ tiếp nhận.

 

 

2. Những yêu cầu về bố cục trong VB:

-Ví dụ :sgk.

 

 

 

 

 

 

 

– Nội dung các đoạn thống nhất với nhau.                     

 – Trình tự xếp đặt các đoạn hợp lí.

 

 

3. Các phần của bố cục:

– Văn miêu tả.
+ MB: Giới thiệu đối tượng.

+ TB: Miêu tả đối tượng.

+ KB: Cảm nghĩ về đối tượng
– Văn tự sự.

+ MB: Giới thiệu sự việc.

+ TB: Diễn biến sự việc.

+ KB: Cảm nghĩ về sự việc.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

* Ghi nhớ: SGK/30

 

 

II. LUYỆN TẬP:

1/ BT1trang 30.Hai con dê.

C1:Hai con dê không chịu nhường nhau 4Hai con dê cùng qua một chiếc cầu .(khó hiểu)

C2/Hai con dê cùng qua một chiếc cầu – cả hai không chịu nhường nhau .(Câu chuyện có đầu có đuôi)

2/Bài tập 2:

-Mẹ bắt 2 anh em phải chia đồ chơi.

-Hai anh em Thành và Thủy rất thương nhau.

-Chuyện về hai con búp bê.

-Thành đưa em đến lớp chào cô giáo và các bạn.

-Hai anh em phải chia tay.

-Thủy để lại hai con búp bê cho Thành.

 

            4.4 Củng cố và luyện tập:

            GV treo bảng phụ

            5Dòng nào sau đây nói đúng khái niệm bố cục của 1 VB?

            A. Là tất cả các ý được trình bày trong 1 VB.

            B. Là ý lớn, ý bao trùm của VB.

            C. Là nội dung nổi bật của VB.

            D. Là sự sắp xếp các ý theo 1 trình tự  trong 1 VB.

            4.5.Hướng dẫn HS tự học ở nhà:

               -Học bài, làm BT3 VBT

                -Soạn bài “Mạch lạc trong VB”: Trả lời câu hỏi SGK:

+ Mạch lạc và những yêu cầu về mạch lạc trong văn bản.

+ Làm BT phần luyện tập.

 

Leave a Comment