đề, tự đánh giá .tự nhận thức, hợp tác

…

Hoạt động nhóm 5p

Đọc thông tin trong sgk và hiểu biết của em hãy trả lời các câu hỏi sgk

? Trong đời sống em có gặp các vấn đề và câu hỏi kiểu như thế không ?

? Hãy nêu thêm các câu hỏi về các vấn đề tương tự ?

? Khi gặp các vấn đề và câu hỏi loại đó em trả lời bằng cách nào trong các cách sau : kể, tả, biểu cảm, nghị luận? vì sao?

? Vì sao các phương thức còn lại không đáp ứng yêu cầu trả lời các câu hỏi?

? Vậy miêu tả, từ sự có tác dụng gì đối với văn nghị luận?

? Trong đời sống em thường gặp văn bản nghị luận dưới dạng nào? Hãy kể các loại văn bản nghị luận mà em biết?

Đại diện 1 nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung, gv nhận xét và chốt kiến thức.

Gv cho xem một đoạn bình luận bóng đá, bình luận về vấn đề bầu cử tổng thống mĩ, chiếu ảnh hội thảo về vấn đề mội trường… ( Như vậy văn bản nghị luận tồn tại ở khắp mọi nơi, là nhu cầu thiết yếu diễn ra trong cuộc sống)

Hoạt động cặp đôi 2p

Đọc văn bản "chống nạn thất học"

trong sgk và hiểu biết của em hãy trả lời các câu hỏi sgk

?Văn bản này hướng tới ai?

?Văn bản này nói cái gì?

? Chỉ luận điểm của văn bản này là gì? (Tìm những câu văn chứa luận điểm?)

? Để ý kiến có sức thuyết phục, bài viết đó nêu ra những lí lẽ nào? Hãy liệt kê các lí lẽ ấy? Chỉ rõ dẫn chứng mà tác giả đó

-Thường gặp

– VD:

+ Vì sao em thích đọc sách?

+ Làm thế nào để học giỏi môn ngữ văn?

+ Muốn xây dựng một tình bạn đẹp chúng ta phải làm gì?

– Dùng văn nghị luận vì văn nghị luận dùng lý lẽ để phân tích, bàn bạc, đánh giá và giải quyết vấn đề .

– Vì: Tự sự là thuật, kể câu chuyện đời thường hay tưởng tượng, dù hấp dẫn, sinh động đến đâu vẫn mang tính cụ thể – hình ảnh, vẫn chưa thể có sức thuyết phục khái quát, chưa có khả năng thuyết phục người đọc, người nghe, làm cho họ thấu tình đạt lí

+ M/tả là dựng tả chân dung cảnh, người, sự vật, sinh hoạt… kkông có sức khái quát Biểu cảm cũng có sử dụng lí lẽ nhưng chủ yếu vẫn là tình cảm, cảm xúc và mang tính chủ quan cảm tính nên cũng không có khả năng giải quyết các vấn đề đó nêu một cách thấu tình đạt lí

-> Nó chỉ có tác dụng hỗ trợ làm cho lập luận sắc bén, thêm sức thuyết phục.

– Một vài kiểu văn bản nghị luận thường gặp:

Xã luận, bình luận thời sự, bình luận thể thao, các bài nghiên cứu, phê bình, hội thảo khoa học, trao đổi về học thuật trên các báo và tạp chí chuyên ngành…

1. Thế nào là văn bản nghị luận

a. Xét ví dụ

? Tác giả đề xuất ý kiến gì?

? Những dòng, câu văn nào thể hiện ý kiến đó?

? Để thuyết phục người đọc tác giả đó nêu ra những lí lẽ và dẫn chứng nào?

? Bài văn có nhằm giải quyết vấn đề có trong thực tế hay không? Em có tán thành ý kiến tác giả bài viết đưa ra không? Vì sao?

HS trình bày quan điểm cá nhân

? Qua bài tập 1, giúp em nhớ lại những đặc điểm gì của văn nghị luận.

Đại diện các nhóm trình bày, nhóm khác nx,bổ sung, gv hoàn chỉnh kiến thức

Hoạt động cặp đôi 2p

Đọc văn bản trong sgk hãy trả lời các câu hỏi .

? Hãy tìm hiểu bố cục của bài văn trên?

Đại diện 1 cặp trình bày, các cặp khác bổ sung, gv nhận xét và chốt kiến thức

Hoạt động cá nhân 2p Làm bài 4

HS đọc bài văn "Hai biển hồ"

? Bài văn "Hai biển hồ" là văn bản tự sự hay nghị luận?

Đại diện hs trình bày, hs khác nx,bổ sung, gv hoàn chỉnh kiến thức

để trình bày, bảo vệ quan điểm của mình

• ý kiến: Cần phân biệt thói quen xấu và thói quen tốt; cần tạo thói quen tốt và khắc phục thói quen xấu trong đời sống hằng ngày từ những việc nhỏ.
• Những dòng thể hiện ý kiến đó:

• Có thói quen tốt và thói quen xấu" " Thói quen này thành tệ nạn"
• Tạo được thói quen tốt là rất khó … cho xã hội"

• Lí lẽ: " tạo được thói quen tốt là rất khó

…. cho xã hội"

• Dẫn  chứng:  Luôn dậy sớm   …là thói quen tốt

Hút thuốc lá… Vứt rác bừa bãi….

(Ghi nhớ SGK/7)

2. Bài tập 2

• Mở bài: Câu 1 (có thói quen tốt và thói quen xấu): Nêu vấn đề
• Thân bài: Tiếp -> rất nguy hiểm:

+ Dùng lí lẽ dẫn chứng trình bày những thói quen xấu cần loại bỏ

+ Đưa ra thói quen xấu để thấy rằng nó cần loại bỏ chứ không đưa ra thói quen tốt thì không biết những thói quen xấu ntn

• Kết bài: còn lại: Hướng phấn đấu và mong muốn mọi người có thói quen tốt tự giác, có nếp sống văn minh.

3. Bài tập 4

– Bài văn kể chuyện hai biển hồ nhằm mục đích bàn về 2 cách sống của con người (2 đoạn cuối văn bản) => đây là bài văn nghị luận

Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức

-Trong đời sống em có thường gặp các vấn đề và câu hỏi kiểu như dưới đây không: Vì sao em đi học ? Vì sao con người cần phải có bạn ? Theo em như thế nào là sống đẹp ? Trẻ em hút thuốc lá là tốt hay xấu, lợi hay hại ? (Trong đời sống  ta vẫn thường gặp nhữngvấn đề  như  đã nêu ra).

-Hãy nêu thêm các câu hỏi về những vấn đề tương tự ?

-Gặp các vấn đề và câu hỏi loại đó, em có thể trả lời bằng các kiểu văn bản đã học như kể chuyện, miêu tả, biểu cảm hay không ? Hãy giải thích vì sao ?

-Để trả lời những câu hỏi như thế, hàng ngày trên báo chí, qua đài phát thanh, truyền hình, em thường gặp những kiểu văn bản nào ? Hãy kể tên 1 vài kiểu văn bản mà em biết ?

-Trong đời sống ta thường gặp văn nghị luận dưới  những dạng nào ?

-H.s đọc văn bản: Chống nạn thất học.

-Bác Hồ viết bài này để nhằm mục đích gì ?

-Để thực hiện mục đích ấy, bài viết nêu ra những ý kiến nào ? Những ý kiến ấy được diễn đạt thành những luận điểm nào ?

-Để ý kiến có sức thuyết phục, bài viết đã nêu lên những lí lẽ nào ? Hãy liệt kê những lí lẽ ấy ?

-Tác giả có thể thực hiện mục đích của mình bằng văn tự sự, miêu tả, biểu cảm không ? Vì sao ?

-Gv: Những tư tưởng, quan điểm trong bài văn nghị luận phải hướng tới giải quyết những vấn đề đặt ra trong đời  sống thì mới có ý nghĩa.

I-Nhu cầu nghị luận và văn bản nghị luận:

1-Nhu cầu nghị luận:

Tại sao học phải đi đôi với hành ?

Tại sao nói lao động là quí nhất trong cuộc sống ?Tại sao nói thiên nhiên là bạn tốt của con người ?

(Không- Vì bản thân câu hỏi phải trả lời bằng lí lẽ,phải sử dụng khái niệm mới phù hợp).

-Kiểu văn bản nghị luận như:

-Nêu gương sáng trong học tập và LĐ.

-Những sự kiện xảy ra có liên quan đến đời sống.

-Tình trạng vi phạm luật trong xây dựng, sử dụng đất, nhà.

=>Trong đời sống, ta thường gặp văn nghị luận dưới dạng các ý kiến nêu ra trong cuộc họp, các bài xã luận, bình luận, bài phát biểu ý kiến trên báo chí,…

2-Thế nào là văn nghị luận:

*Văn bản: Chống nạn thất học.

a-Mục đích: Bác nói với dân về “1 trong những công việc cần phải làm ngay trong lúc này là nâng cao dân trí…”

-Luận điểm:

+Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi và bổn phận của mình.

+Có kiến thức mới có thể tham gia vào công việc xây dựng nước nhà.

b-Lí lẽ:

-Tình trạng thất học, lạc hậu trước CM/8 do đế  quốc gây nên.

-Điều kiện trước hết cần phải có là nhân dân phải biết đọc, biết viết mới thanh toán được nạn dốt nát, lạc hậu.

-Việc “chống nạn thất học” có thể thực hiện được vì nhân dân ta rất yêu nước và hiếu học.

c-Không dùng văn tự sự, miêu tả, biểu cảm.

-Vấn đề này không thể thực hiện bằng văn tự sự, miêu tả, biểu cảm. Vì những kiểu văn bản này không thể diễn đạt được mục đích của người viết).

Phải dùng văn nghị luận.

=>Văn nghị luận: là văn được viết ra nhằm xác lập cho người đọc, người nghe 1 tư tưởng, quan điểm nào đó. Muốn thế văn nghị luận phải có luận điểm rõ ràng, có lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục..

*Ghi nhớ: sgk .

Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức

-Hs đọc bài văn.

-Đây có phải là bài văn nghị luận không ? Vì sao ?

-Tác giả đề xuất ý kiến gì ? Những dòng câu nào thể hiện ý kiến đó ?

-Để thuyết phục người đọc, tác giả nêu ra những lí lẽ và dẫn chứng nào ?

-Em có nhận xét gì về những lí lẽ và dẫn chứng mà tác giả đưa ra ở đây ? (Lĩ lẽ đưa ra rất thuyết phục, dẫn chứng rõ ràng, cụ thể).

-Bài nghị luận này có nhằm giải quyết vấn đề có trong thực tế hay không ?

-Em hãy tìm hiểu bố cục của bài văn trên ?

-H.s đọc văn bản: Hai biển hồ.

-Văn bản em vừa đọc là văn bản tự sự hay nghị luận ?

I-Nhu cầu nghị luận và văn bản nghị luận:

1-Nhu cầu nghị luận:

=>Trong đời sống, ta thường gặp văn nghị luận dưới dạng các ý kiến nêu ra trong cuộc họp, các bài xã luận, bình luận, bài phát biểu ý kiến trên báo chí,…

2-Thế nào là văn nghị luận:

II-Luyện tập:

1-Bài văn: Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội.

a-Đây là bài văn nghị luận.

Vì ngay nhan đề của bài đã có tính chất nghị luận.

b-Tác giả đề xuất ý kiến: Tạo nên thói quen tốt như dậy sớm, luôn đúng hẹn, luôn đọc sách,… bỏ thói quen xấu như hay cáu giận, mất trật tự, vứt rác bừa bãi,…

-Lĩ lẽ: Thói quen xấu dễ nhiễm, tạo thói quen tốt rất khó. Nhưng mỗi người, mỗi gia đình hãy tự xem xét lại mình để tạo ra nếp sống đẹp, văn minh cho xã hội.

-Dẫn chứng: thói quen gạt tàn bừa bãi ra nhà, thói quen vứt rác bừa bãi…

c-Bài nghị luận giải quyết vấn đề rất thực tế, cho nên mọi người rất tán thành.

2-Bố cục: 3 phần.

-MB: Tác giả nêu thói quen tốt và xấu, nói qua vài nét về thói quen tốt.

-TB: Tác giả kể ra thói quen xấu cần loại bỏ.

-KB: Nghị luận về tạo thói quen tốt rất khó, nhiiễm thói quen xấu thì dễ, cần làm gì để tạo nếp sống văn minh.

3-Văn bản: Hai biển hồ.

-Là văn bản tự sự để nghị luận. Hai cái hồ có ý nghĩa tượng trưng, từ đó mà nghĩ đến 2 cách sống của con người.