Giáo án bài TỨC CẢNH PÁC BÓ Ngữ văn lớp 8 theo 5 bước

Kéo xuống để xem hoặc tải về! Tải file 40 TỨC CẢNH PÁC BÓ                                                                                                             Hồ Chí Minh I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT 1. Kiến thức –  Nâng cao năng lực đọc – hiểu …

Kéo xuống để xem hoặc tải về!

40 TỨC CẢNH PÁC BÓ

                                                                                                            Hồ Chí Minh

I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT

1. Kiến thức

–  Nâng cao năng lực đọc – hiểu một tác phẩm tiêu biểu của nhà thơ – chiến sĩ  Hồ Chí Minh.

– Thấy được nghệ thuật độc đáo và vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh trong bài thơ .

– Nắm được ý nghĩa triết lớ sõu sắc của bài thơ.

2. Kĩ năng

–  Đọc – hiểu thơ tứ tuyệt của Hồ Chí Minh

–  Phân tích được một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong tác phẩm

3. Thái độ

       Học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM

II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG

1. Kiến thức

– Một đặc điểm của thơ Hồ Chí Minh: Sử dụng thể thơ tứ tuyệt để thể hiện tinh thần hiện đại của người chiến sĩ cách mạng.

 – Cuộc sống vật chất và tinh thần của Hồ Chí Minh trong những năm tháng hoạt động cách mạng đầy khó khăn gian khổ qua một bài thơ được sáng tác trong những ngày cách mạng chưa thành công.

2. Kĩ năng

–  Đọc – hiểu thơ tứ tuyệt của Hồ Chí Minh

–  Phân tích được một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong tác phẩm

3. Thái độ

       Yêu mến và kính trọng Bác, người đã hi sinh cả cuộc đời vì nước, vì dân.

4. Kiến thức tích hợp

– Tích hợp phần TV và TLV: Các BPNT, văn miêu tả

    – Tích hợp KNS, GD CD: tình yêu quê hương đất nước

5. Định hướng phát triển năng lực

– Năng lực chung: Tư duy, giải quyết vấn đề, hợp tác

– Năng lực chuyên biệt: sáng tạo, cảm thụ

III – CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ

1. Chuẩn bị của thầy :

–  Soạn bài, tư liệu về tác giả, tác phẩm. (Chân dung nhà thơ, tư liệu về cuộc đời, sự nghiệp,  lời binh, lời đánh giá về bài thơ.

–  Hướng dẫn HS sưu tầm, tìm đọc các bài thơ của Bác viết trong thời gian này.

2. Chuẩn bị của trò:

–  Soạn bài, tìm hiểu tư liệu về tác giả, tác phẩm theo hướng dẫn của GV

IV – TIỂN TRÌNH DẠY HỌC

* Bước 1: Ổn định tổ chức (1')

* Bước 2: Kiểm tra bài cũ (3-5')

 – Đọc thuộc lòng và diễn cảm hai bài thơ “ Ngắm trăng, Đi dường” (Cả phiên âm và dịch thơ)

– Trình bày cảm nhận của em về hai bài thơ đó?

* Bước 3: Dạy – học bài mới:

Ho¹t ®éng cña thÇy

Ho¹t ®éng cña trß

Chuẩn KT-KN cÇn ®¹t

Gchú

Hoạt động 1: Khởi động

  • PPDH: Thuyết trình, trực quan
  • Thời gian: 1- 3'
  • Hình thành năng lực: Thuyết trình.

 

* Cho HS quan sát 1 số ảnh chân dung của Bác.

Nêu yêu cầu: Hãy trình bày hiểu biết của em về Bác Hồ

– Từ phần trình bày của HS, dẫn vào bài mới.

Hình thành kĩ năng q/sát nhận xét, thuyết trình

– Nghe, suy nghĩ, trao đổi

– 1 HS trình bày, dẫn vào bài mới

Kĩ năng quan sát nhận xét, thuyết trình

 

– Ghi tên bài lên bảng

-Ghi tên bài vào vở

Tiết 82. Văn bản…..

 

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

*Tri giác

  • PPDH: Khai thác kênh chữ, vấn đáp, tái hiện thông tin, giải thích
  • Kĩ thuật: Động não, trình bày 1 phút
  • Thời gian: 3- 5'
  • Hình thành năng lực: Năng lực giao tiếp: nghe, đọc

 

I. HD HS ®äc – t×m hiÓu chó thÝch

Hình thành kĩ năng đọc, trình bày 1 phút

I.Đäc-t×m hiÓu chó thÝch

Kĩ năng đọc, trình bày 1 phút

I. §äc – Chó thÝch

 

1. GV hướng dẫn cách đọc: giọng điệu thoải mái, thể hiện tâm trạng sảng khoái.

* GV đọc VB. Gọi HS đọc.

HS lắng nghe, xác định cách đọc.

2HS đọc văn bản. HS khác nhận xét.

1. Đọc

 

 

2.Dựa vào CT, hãy trình bày những hiểu biết của em về Bác và hoàn cảnh ra đời của bài thơ?

 

HS túm tắt những nột chớnh và trình bày.

2. Chú thích

 

 

 

a. Tác giả : Hồ Chí Minh (1890-1969)

– Là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam

– Là nhà văn, thơ lớn, một danh nhân văn hoá thế giới.

b. Bài thơ:Tức cảnh Pác Bó” sáng tác tháng 2-1941, khi Bác sống và hoạt động ở hang Pác Bó, một hang núi nhỏ sát biên giới Việt Trung (huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng).

 

 

*Tháng 2 năm 1941, sau 30 năm bôn ba hoạt động cách mạng ở nước ngoài, Bác Hồ trở về Tổ quốc  trực tiếp lónh đạo phong trào cách mạng.Trong thời gian này Người sống và làm việc ở trong hang Pác Bó với điều kiện sinh hoạt hết sức gian khổ nhưng Bác vẫn vui và thích nghi một cách nhanh chóng với cánh sống nơi rừng sâu ấy.

 

 

* Phân tích – Cắt nghĩa

  • PPDH: Phân tích, giải thích, vấn đáp, tái hiện thông tin, thuyết trình.
  • KTDHTC: Kĩ thuật động não, khăn trải bàn.
  • Thời gian: 22- 25'
  • Hình thành năng lực: Năng lực giải quyết vấn đề, hợp tác, cảm thụ

 

 

II. HD HS đọc – tìm hiểu văn bản

 

 

Hình thành kĩ năng nghe đọc, nói, viết, phân tích, hợp tác…

II. HS đọc – tìm hiểu VB

Kĩ năng nghe đọc, nói, viết, phân tích, hợp tác…

 

II. Đọc-Tìm hiểu văn bản

 

 

B1. HD HS tìm hiểu khái quát văn bản

HS tìm hiểu khái quát văn bản

1. Tìm hiểu khái quát

 

 

3.Nêu yêu cầu:

– Quan sát, nhận diện thể thơ của bài ? Kể tên một số bài thơ cùng thể thơ mà em biết?

– Nhận xét chung về giọng điệu của bài thơ? Qua đó thể hiện tâm trạng gì của Bác?

– Bài thơ có sự kết hợp của những PTBĐ nào, PTBĐ nào là chủ đạo ?

HS xác định và trả lời

Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt (4 câu, mỗi câu có 7 tiếng. Hiệp vần ở tiếng cuối của các câu 1,2,4)

Bố cục: gồm 4 phần: khai, thừa, chuyển,hợp.

  VD: Xa ngắm thác núi Lư (Lí Bạch), Thiên Trường vón vọng(Trần Nhõn Tụng)…..

Giọng điệu chung: thoải mái, tự nhiên pha chút vui đùa, hóm hỉnh ->thể hiện cảm giác vui thích, sảng khoái.

PTBĐ: tự sự + biểu cảm, biểu cảm là chủ đạo

 

 

B2. HD HS tìm hiểu chi tiết văn bản

HS tìm hiểu chi tiết văn bản

2. Tìm hiểu chi tiết

 

 

4.Theo dõi câu mở đầu bài thơ, hãy cho biết:

– Câu thơ mở đầu nói về điều gì trong cuộc sống của Bác?

– Câu thơ sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?

– Hành động “sáng ra suối, tối vào hang” diễn tả điều gì? Từ đó cho ta hiểu gì về cuộc sống của Bác khi ở Pác Bó ?

HS quan sát câu 1 và trả lời

Câu 1: Nơi ở và nề nếp sinh hoạt

 

 

– BPNT: dùng phép đối

+ Đối vế câu: Sáng ra bờ suối >< tối vào hang.

+ Đối thời gian: Sáng >< Tối

+ Đối không gian: Bờ suối >< Hang

+ Đối hoạt động: Ra >< Vào

– Ra suối tức là ra nơi làm việc. Vào hang là vào hang Pác Bó nơi sinh hoạt hằng ngày sau buổi làm việc ->Nếp sinh hoạt đều đặn, thường xuyên

=>Sự gắn bó hoà hợp với thiên nhiên.

 

 

5.Câu thơ thứ hai nói về điều gì trong cuộc sống của Bác?

 

HS dựa vào CT, trao đổi  và trình bày

Câu 2. Đời sống vật chất của Bác.

 

 

 

 

 

Dựa vào chú thích trong SGK, hãy giải thích ý nghĩa lời thơ “Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng”

– Qua câu thơ đó cho ta thấy được cuộc sống của Bác ở nơi đây ra sao?

– Cháo bẹ – cháo ngô; rau măng – rau là măng rừng.->Đây là những thứ luôn sẵn có trong bữa ăn của Bác ở Pác Bó

– Bữa ăn đơn sơ, giản dị nhưng tinh thần cách mạng của Bác vẫn sẵn sàng. Hưởng thụ cháo bẹ rau măng là niềm vui của người cách mạng luôn biết sống gắn bó hoà hợp với thiên nhiên, đất nước, nhân dân lao động nghèo khổ của mỡnh.

->đơn sơ, giản dị, kham khổ, đạm bạc

 

 

 

6. Hai câu thơ cùng giọng điệu nhẹ nhàng êm ái gợi cho em cảm nhận gì về Bác trong khung cảnh đó?

HS tự bộc lộ

 

Trong gian khổ vẫn thư thái, vui tươi say mê cuộc sống cách mạng, hoà hợp với thiên nhiên

 

 

7.Câu thơ thứ ba là câu chuyển, chuyển từ chỗ nói về

đời sống của Bác sang công việc CM. Hóy cho biết điều kiện để Bác làm việc ntn?

– Em hiểu chông chênh là như thế nào? Nó gợi ra điều gì về điều kiện làm việc của Bác?

HS theo dừi VB, suy nghĩ, trả lời

Câu 3. Điều kiện làm việc của Bác

 

 

Chông chênh: không vững chãi và không có chỗ dựa vững chắc

Bàn đá chông chênh: Bàn làm việc của Bác là một hòn đá không phẳng , không vững chắc

-> Điều kiện làm việc gian khổ, thiếu thốn

 

 

8.Cho HS thảo luận: Câu thơ thứ ba vừa có sự thống nhất, gắn bó với 2 câu trên vừa mở ra một hướng mới. Em hãy chỉ ra sự thống nhất đó?

HS thảo luận, trình bày:

 

 

 

– Thống nhất: Cả ba câu đều nói về cuộc sống của Bác ở Pác Bó.Tất cả đều nói lên sự gian khổ, thiếu thốn của Bác.

– Mở ra hướng mới: Bác làm một công việc hết sức lớn lao: dịch sử Đảng, vạch đường lối cho CM

 

 

 

9. Gọi HS đọc câu kết .Hỏi:

– Nhận xét cách kết thúc bài thơ của Bác? Cách kết thúc như vậy nói lên điều gì?

– Em hiểu “sang” ở đây có nghĩa là gì?

Cuộc đời CM thật là sang có nghĩa là như thế nào?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

– Vì sao Bác lại cảm thấy “Cuộc đời CM thật là sang”? Câu thơ cho ta thấy điều gì ở Bác?

1 HS đọc. HS HĐ nhóm bàn, trao đổi, trình bày

Câu 4. Cuộc đời cách mạng

 

 

– Cách kết thúc bất ngờ, thú vị vì 3 câu đầu nói đến cuộc đời hoạt động CM đầy gian khổ thiếu thốn song câu kết lại khẳng định “thật là sang”

Sang: Sang trọng, giàu có.

+ Là sự sang trọng, giàu có về mặt tinh thần của những cuộc đời làm cách mạng lấy lí tưởng cứu nước làm lẽ sống không hề bị khó khăn, gian khổ thiếu thốn khuất phục.

+ Ở đây còn là cái sang trọng, giàu có của một nhà thơ luôn tìm thấy sự hoà hợp tự tin, thư thái, trong sạch với TN đất nước.

+ Còn là cái sang trọng, giàu có của người thấy mình hữu ích cho cách mạng cả trong gian khổ, thiếu thốn.

-> Sảng khoái, vui tươi, sang trọng

Bác cảm thấy cuộc đời CM là sang bởi Người hiểu rất rõ ý nghĩa của công cuộc CM mà mình đang thực hiện. Hơn nữa, nay lại được sống giữa đất nước quê hương, trực tiếp lãnh đạo CM để cứu nước. Vì thế có phải trải qua bao gian khổ, vất vả, Bác vẫn luôn lạc quan, tin tưởng vào  thắng lợi trong tương lai.

=>Phong thái ung dung, tinh thần lạc quan CM của Bác

 

 

* Đánh giá, khái quát

  • PPDH:  Vấn đáp, thuyết trình.
  • KTDHTC: Kĩ thuật động não, trình bày 1phút.
  • Thời gian: 5 phút
  • Hình thành năng lực: Đánh giá tổng hợp, cảm thụ

 

 

III. HDHS đánh giá, khái quát  VB

Hình thành kĩ năng đánh giá, tổng hợp

III. Đánh giá, khái quát 

Kĩ năng đánh giá, tổng hợp

 

III. Ghi nhớ

 

 

10. Những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ?

– Bài thơ nói với chúng ta điều gì về những ngày Bác sống và làm  việc ở Pác Bó ?

– Bài thơ giúp em hiểu thêm điều cao quý nào ở con người Hồ Chí Minh ?

 

 

 

 

*GV chốt lại GN. Gọi HS đọc

HS khái quát, trình bày        1. Nghệ thuật.

– Bài thơ ngắn gọn, hàm súc, vừa mang đặc điểm cổ điển, truyền thống vừa có tính chất mới mẻ, hiện đại.

– Lời thơ bình dị pha giọng đùa vui, hóm hỉnh.

– Tứ thơ độc đáo, bất ngờ, thú vị và sâu sắc.

                                            2. Nội dung

* Bác sống và làm việc ở Pác Bó:

– Sinh hoạt, làm việc đều đặn trong hang bên suối.

– Trong hoàn cảnh thiếu thốn, gian khổ. Nhưng vẫn có nhiều niềm vui của một cuộc đời CM

=>Lạc quan, tin tưởng vào sự nghiệp cách mạng mà người theo đuổi.

1 HS đọc ghi nhớ.                      * Ghi nhớ: sgk/30

 

 

Hoạt động 3: Luyện tập

  • PPDH:  Tái hiện thông tin, phân tích, giải thích, so sánh, đọc diễn cảm
  • KTDHTC: Kĩ thuật động não, trình bày 1phút.
  • Thời gian: 5 phút
  • Hình thành năng lực: Tư duy, sáng tạo

 

 

IV. HD HS luyện tập

Hình thành kĩ năng tư duy, sáng tạo

IV. HS luyện tập

Kĩ năng tư duy, sáng tạo

 

IV. Luyện tập

 

 

11. Cho HS làm các BTTN (Sách BTTN)

HS đọc, suy nghĩ, trả lời

1. Trắc nghiệm

 

 

12. Cho HS trao đổi, thảo luận: Người xưa thường ca ngợi thú lâm tuyền (tức là niềm vui thú được sống với rừng suối). Theo em, thú lâm tuyền của Bác có gì khác so với người xưa ?

 

– Theo em có gì mới trong hình thức thơ TNBC của Bác với sáng tác của các nhà thơ Đường ?

 

13.Trong thơ Bác hay nói tới cái “sang” của người làm cách mạng kể cả khi chịu cảnh tù đày. Em còn biết những câu thơ nào như thế ?

HS trao đổi, thảo luận theo bàn, trình bày.

2. Thú lâm tuyền của Bác

 

 

Không phải là ẩn lánh đời, mà là sống hoà hợp với thiên nhiên để làm cách mạng và cứu nước.

+ Cảnh sinh hoạt và làm việc đơn sơ nhưng mang nhiều ý nghĩa.

+ Niềm vui cách mạng, niềm vui được sống hoà hợp với thiên nhiên.

+ Tâm hồn hoà hợp với thiên nhiên.

+ Lạc quan trong cách sống.

* Nột mới trong hỡnh thức thơ TNBC của Bác:

– Lời thơ thuần việt, giản dị, dễ hiểu

– Giọng thơ tự nhiên, nhẹ nhàng.

VD:

– Hôm nay xiềng xích thay dây trói

Mỗi bước leng keng tiếng nhạc rung.

– Tuy bị tình nghi là gián điệp

Mà như khanh tướng vẻ ung dung.

 

 

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG

* Mục tiêu:

– Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

– Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo

– Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác.

* Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc.

* Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy….

* Thời gian: 5 phút .

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Ghi chú

Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về tình yêu thiên nhiên của Bác được thể hiện qua  bài thơ.

 

Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu , trao đổi, trình bày. Hoàn thành bài tập ở nhà

Bài tập

 

 

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG

* Mục tiêu

– Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

– Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo

– Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác.

* Phương pháp:Dự án.

* Kỹ thuật: Giao việc

* Thời gian: 5 phút .

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Ghi chú

 

–  Tìm đọc các bài thơ Bác viết về thiên nhiên và việc rèn luyện đạo đức cách mạng của Bác

 

Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu , trao đổi, trình bày.

Bài tập

Kiến thức trọng tâm của bài

 

 

* Bước 4. Giao bài, hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài ở nhà (2’)

    a. Bài vừa học:

    – Học thuộc và đọc diễn cảm  bài thơ

– Nắm vững phần ghi nhớ + làm hoàn chỉnh các BT

– Tỡm đọc các bài thơ Bác viết về niềm vui thích được sống giữa thiên nhiên.

b. Bài mới: Chuẩn bị bài “Câu cảm thán”

– Đọc kĩ bài, trả lời các câu hỏi để tìm hiểu các chức năng của câu cảm thán.

– Tìm các VD về câu cảm thán với các chức năng đó.

TỨC CẢNH PÁC BÓ

                                                                              ( Hồ Chí Minh )

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

      1. Kiến thức

 -Cảm nhận được tâm trạng vui, thích thú thật sự của Bác trong những ngày gian khổ ở Pác Bó, qua đó thấy được vẻ đẹp tâm hồn của Bác, vừa là chiến sĩ say mê hoạt động cách mạng, vừa là một khách lâm tuyền ung dung hòa nhịp với thiên nhiên, thể hiện bản lĩnh của người chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh.

  – Thấy được những đặc sắc nghệ thuật của bài thơ: Lời thơ bình dị, cảm xúc sâu sắc,…

      2. Kĩ năng: Rèn cho HS có năng đọc, phân tích thơ.

      3. Thái độ: HS biết ngưỡng mộ, kính trọng, tôn thờ Bác.

            4. Những năng lực cụ thể cần phát triển

Năng lực chung: NL tự học, giao tiếp, sáng tạo

Năng lực đặc thù: năng lực đọc hiểu văn bản

B. CHUẨN BỊ BÀI HỌC

1. Phương pháp phương tiện

Phương pháp đàm thoại, gợi mở nêu vấn đề thảo luận nhóm

Phương tiện: SGK, Bảng phụ Phiếu học tập

2. Dự kiến các hoạt động của HS

HS đọc trước văn bản, giải nghĩa một số từ khó

b. Trong giờ học: HS tiến hành các hoạt động học dưới hình thức cá nhân và nhóm

c. Sau giờ học: HS tiếp tục củng cố và làm các bài tập mở rộng theo hướng dẫn của GV

4. Hình thành năng lực cho HS : Năng lực cảm thụ văn học.

III. TIẾN TRÌNH  DẠY VÀ HỌC

  1. Ổn định tổ chức
  2. Kiểm tra bài cũ

Hoạt động của Thầy và Trò

Nội dung cần đạt

*HĐ 1 : khởi động

   Sau 30 năm bôn ba đi tìm đường cứu nước, tháng 12 năm 1941, Bác bí mật về nước lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Bác sống ở hang Pác Bó, thuộc tỉnh Cao Bằng. Hoàn cảnh sống rất gian khổ nhưng lúc nào Bác cũng rất vui vì được trở về quê hương sau bao năm xa cách. Hôm nay các em sẽ được học một bài thơ rất đặc sắc mà Bác sáng tác trong thời kì sống ở hang Pác Bó, đó là bài “Tức cảnh Pác Bó".

  *Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức

? Qua phần chuẩn bị ở nhà và chú thích dấu sao, em hãy cho biết vài nét chính về Bác Hồ.

 

 

? Bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” được sáng tác năm nào, trong hoàn cảnh nào?

–  Cho HS xem tranh SGK phóng to. ? Người làm thơ khi có một sự việc, một cảnh tượng nào đó gây cảm hứng mà làm thơ thì bài thơ ấy gọi là tức cảnh. Vậy em hiểu NTN về tựa đề Tức cảnh Pác Bó? ( Cảnh núi rừng Pác Bó đã tạo cảm xúc để Bác cất thành lời thơ ở bài thơ này. Chứng tỏ Bác rất am hiểu về lối thơ truyền thống của dân tộc ta.)

– Hướng dẫn HS đọc, chú ý ngữ điệu vui vẻ thoải mái trong bài thơ. GV đọc mẫu và gọi HS đọc.

– GV? Phương thức biểu đạt của văn bản là gì? Vì sao em biết?

-? Thể thơ? So với hai bài thơ cảnh khuya và Rằm tháng giêng thì bài thơ này có gì khác hơn? (Vẫn tuân thủ các qui tắc chặt chẽ của thể thơ thất ngôn tứ tuyệt nhưng giọng điệu nhẹ nhàng, vui tươi, phóng khoáng, mới mẻ.)

? Tìm bố cục của VB?  Nội dung từng phần

 

 

PP thuyết trình, hỏi đáp

Đọc câu thơ đầu.

Câu thơ mở đầu cho ta biết gì về Bác?

Nơi ở và làm việc của Bác có gì đặc biệt?

Tại sao Bác lại chọn “hang, suối” để ở? Em biết gì về nơi này? => Để đảm bảo bí mật, đây là nơi có núi non, hang đá, suối nước trong (núi Các Mác, suối Lê Nin).

Nhận xét NT ở câu thơ đầu? Tác dụng?

 

 

Cách nói ấy cho thấy thái độ của Bác đối với cuộc sống này như thế nào?

 

 

 

 

 

 

 

Câu thơ thứ 2 nói về những món ăn hàng ngày. Theo em “cháo bẹ, rau măng” là những món ăn như thế nào?

Em có bất ngờ vì những bữa ăn đạm bạc kéo dài này không? Vì sao?

(Không – vì: Bác vốn giản dị.

 Sự nghiệp cách mạng còn gian truân, Bác chấp nhận mọi gian khổ để hoạt động cách mạng cứu nước).

Vế thứ 2, Bác viết “vẫn sẵn sàng”- em hiểu cụm từ này như thế nào?

 

 

 

 

 

 

Câu thơ giúp em hiểu thêm gì về Bác?

 

 

 

Câu thơ thứ 3 nói về điều gì?

Thế nào là “chông chênh”?

“Bàn đá chông chênh” gợi hình ảnh gì?

“Dịch sử Đảng” là công việc như thế nào?

Nhận xét về âm điệu và hình ảnh mà hai vế thơ gợi lên? Tác dụng?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Câu thơ cuối có vai trò như thế nào đối với toàn bài? (Khái quát- nêu cảm nghĩ)

Theo em, “sang” là như thế nào?

Tại sao cuộc sống vất vả, thiếu thốn như vậy Bác vẫn nói “thật là sang”?

 

 

 

 

 

 

Bài thơ giúp em hiểu thêm điều gì về cuộc đời, sự nghiệp của Bác Hồ kính yêu?

Hoạt động 3- Tổng kết

Nét đặc sắc về nghệ thuật và ND của bài thơ?

 

 

 

 

 

 

 

 

Đọc ghi nhớ/SGK.

Hoạt động 4. Vận dụng

Em hiểu ntn là " lâm tuyền" của các nhà nho xưa?

 

 

Hoạt động 5: Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo

 

 

 

 

 

 

 

 

I. Đọc – tìm hiểu chung

   1. Tác giả, tác phẩm

a. Tác giả: Bác Hồ là một chiến sĩ cách mạng, một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc ta, một danh nhân văn hóa của thế giới.

b. tác phẩm: Bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” được Bác sáng tác năm 1941, khi Bác công tác cách mạng ở Pác Bó, Cao Bằng.

 

 

 

 

 

 

   2. Đọc –chú thích

a. Đọc

 

b. Chú thích 

   3. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm + miêu tả.

   4. Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt.

 

 

 

 

 

    5. Bố cục : 4 phần

(Khai – thừa- chuyển – hợp)

II. Đọc tìm hiểu chung

a. Khai: Câu 1.

“Sáng ra bờ suối, tối vào hang”

– Nơi ở, làm việc: Bờ suối, hang(thiếu tiện nghi).

– Thời gian: Sáng – tối

–  Không gian: Suối – hang

– Hoạt động: Ra -vào

 

=> Phép đối nhịp nhàng( đối từ, đối ý).

+ Nhịp thơ thể hiện nếp sinh hoạt đều đặn của Bác trong hang Pác Bó: làm việc- nghỉ ngơi.

=>Cuộc sống không sung sướng, nhàn hạ nhưng  thú vị vì có sự điều độ, thích nghi của con người làm chủ hoàn cảnh.Phong thái ung dung, hòa hợp, thích nghi với cuộc sống giữa núi rừng.

b. Thừa: Câu 2.

“Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng”

– Cháo bẹ, rau măng: Những món ăn đạm bạc, kham khổ,luôn sẵn có của người dân Việt Bắc.

 

 

 

 

 

– Vẫn sẵn sàng: có thể hiểu đó là những món ăn lúc nào cũng nhiều, dư thừa. Cũng có thể hiểu tuy chỉ có cháo bẹ, rau măng song tinh thần, ý chí cách mạng của Bác luôn luôn sẵn sàng.

=>Câu thơ với giọng đùa vui, thoải mái  về những sinh hoạt đời thường của Bác =>Niềm lạc quan cách mạng vượt lên những khó khăn, gian khổ về vật chất.

c. Chuyển: Câu 3.

“Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng”

– Bàn đá chông chênh:

+ Điều kiện làm việc vẫn còn thiếu thốn (tả thực).

+ Tình thế cách mạng còn nhiều khó khăn.

– Dịch sử Đảng: công việc mang tầm vóc vĩ đại.

– Âm điệu và hình ảnh tương phản: Những câu thơ dàn trải, nhẹ nhàng với cách ngắt nhịp đều đặn, cách hiệp vần vang xa, sử dụng nhiều vần trắc khỏe khoắn, gân guốc, vững vàng.

=>Nét bình dị mà vĩ đại của sự nghiệp và cuộc đời Bác Hồ.Tư thế làm chủ thiên nhiên, nổi bật giữa thiên nhiên, không bị hoà tan hoặc ẩn nấp giữa thiên nhiên.

d.Hợp : Câu 4.

“Cuộc đời cách mạng thật là sang”

– Sang:Sang trọng,giàu có, phong lưu về mặt tinh thần của những con người CM lấy lí tưởng cứu nước làm lẽ sống, không hề bị khó khăn , gian khổ, thiếu thốn khuất phục .

+ Sang: thấy mình hữu ích cho CM, cả trong gian khổ, thiếu thốn.

+ Sang: Vì thấy mình có 1 tâm hồn ung dung, thư thái hoà hợp với thien nhiên, đất nước.

=> Tinh thần lạc quan, yêu đời, tự tin của người cách mạng.

III. Tổng kết:

1.NT: + Lời thơ thuần Việt,giản dị, dễ hiểu.

+ Giọng thơ tự nhiên, nhẹ nhàng.

+ Tình cảm, vui tươi, phấn chấn.

2. ND, ý nghĩa:

Bài thơ thể hiện cuộc sống gian nan, vất vả của Bác những ngày phong trào cách mạng còn khó khăn và cho thấy tinh thần lạc quan, niềm tin ở sư nghiệp CM của Bác.

* Ghi nhớ: SGK

IV. Vận dụng

– Xưa: Trốn việc đời đi ở ẩn, vui thú cùng thiên nhiên, cây cỏ.

– Nay: Dựa vào rừng núi làm hậu thuẫn tiến hành việc lớn.

V.Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo

3.  Củng cố:

                        Đọc diễn cảm bài thơ.

Tìm những bài thơ tứ tuyệt của Bác.

4.  Dặn dò:

                  Soạn “Ngắm trăng”

                  Tìm hiểu tình yêu thiên nhiên và phong thái ung dung của Bác Hồ. 

.  TỨC CẢNH PÁC BÓ

                                                                                                     (Hồ Chí Minh)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:                            

1.Kiến thức:

– HS hiểu được một đặc điểm của thơ Hồ Chí Minh: Sử dụng thể loại thơ tứ tuyệt để thể hiện tinh thần hiện đại của người chiến sĩ cách mạng.

– Cuộc  sống vật chất và tinh thần của Hồ Chí Minh trong những năm tháng hoạt động cách  mạng đầy khó khăn gian khổ qua một bài thơ được sáng tác trong những ngày tháng cách mạng chưa thành công.   

2. Kĩ năng:

– Đọc – hiểu thơ tứ tuyệt của Hồ Chí Minh.

– Phân tích được những chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong tác phẩm.

3.Thái độ:

– Giáo dục cho học sinh tình yêu vị lãnh tụ vĩ đại – người cha già của dân tộc hiẻu được tinh thần cách mạng cao cả của CT HCM.

II.CHUẨN BỊ TÀI LIỆU THIẾT BỊ DẠY HỌC :

1. GV: Soạn bài, nghiên cứu bài, nghiên cứu  bài, đọc tài liệu tham khảo, tài liệu chuẩn kiến thức kĩ năng. 

2.HS: Chuẩn bị bài,  học bài cũ, sgk,nháp, vở ghi…

III.TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

     1. Ổn định tổ chức:  Sĩ số:      

     2.  Kiểm tra  đầu giờ:

     – Đọc thuộc bài thơ Khi con tu hú nêu những giá trị nội dung và nghệ thuật cuat baig thơ?

     3. Bài mới : 

            GV: Ở lớp 7 các em đã học những bài thơ của Bác như :"Cảnh khuya", "Nguyên tiêu". Đó là những bài thơ nổi tiếng của Bác viết TKì đầu K/c ở Việt Bắc. Còn hôm nay các em lại găp lại Người ở Pác Bó (Cao bằng )vào mùa xuân 1941. để hiểu được tinh thần Cách Mạng của Người.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI  DUNG  KIẾN  THỨC CẦN  ĐẠT

HĐ1.HDHS đọc tìm hiểu luân chú thích: 

– GV hướng dẫn đọc.  HD học sinh đọc chính xác, ngắt nhịp đúng, giọng điệu thoải mái, thể hiện giọng điệu thoải mái.

– GV đọc mẫu:

H: Nêu những hiểu biết của em về tác giả HCM?

 

 

H: Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào?

 

 

– Yêu cầu học sinh giải nghĩa các từ:

sử Đảng, bẹ.

HĐ2.HDHS  đọc hiểu văn bản:

 

H: Xác định thể thơ và phương thức biểu đạt của bài thơ?

 

H: Nêu bố cục của bài thơ tứ tuyệt?

 

 

 

H: Bài thơ có thể chia làm mấy ý lớn?

 

 

H: Nhận xét về giọng điệu chung của bài thơ?

 

 

 

 

– Gọi hs đọc 3 câu thơ đầu:

 

 

 

 

H: Câu thơ ngắt nhịp ntn?cách ngắt nhịp đó tạo nên hiệu quả nghệ thuật gì?

 

 

H: Vậy cuộc sống sinh hoạt của Bác hiện lên ntn?

H: Câu thơ cho em biết gì về bữa ăn thường nhật của Bác?

 

H: Em hiểu như thế nào về cấu tạo và nghĩa của từ "sẵn sàng"

 

 

H:Em hiểu như thế nào là chông chênh?Câu thơ có mấy ?

 

H: Câu thơ cho em biết Bác làm việc trong điều kiện, hoàn cảnh như thế nào?

 

H: Nội dung ba câu thơ đầu cho em biết gì về công việc và sinh hoạt của Bác khi ở hang Pác Bó?

+GV :Ba câu thơ giọng điệu đùa vui thoải mái, câu 1 nói v

Leave a Comment